MUSIBAH JADI TONGGAK SEJARAH
Semacca Andanant
Sapa say mak panday jama laguni
mamak Arifin M “BANJIR LAMPUNG SELATAN”
say ngelendaris sudi. Tepatni rani minggu tanggal 8 juni 1986, penulisni di waktu hino lagi sanak
bajang, radu terjadi banjir ataw rawang balak didaerah lampung selatan say tano
ngeliputi daerah tanggamus, pringsewu, pesawaran rik lampung selatan ganta.
Sunyin batanghari ataw way diatar sinji marah rik ngamuk. Gunung-gunung tejuh,
kayu rungkak, sabah diterak malah
lamban-lamban tehanyut tutuk segala harta banda. Manusiya say binasa nayah
nihan. Lamon say busuk dilambur heni radu jadi mayit, wat munih say binasa
katan, patoh tulan ulih nyelamatkon diri. Wat say kelebonan anak, wat munih say
kelebonan emak rik bapak. Sunyin diruka siya nyirang injuk haga kiyamat.
Tahun 1980an ataw tepatni 1986
yadoda tahun puncak ataw “klimakni” perogram transmigrasi [baca jawanisasi] di
provinsi lampung say nikucuhkon pemerintah orde baru dibah pimpinan presiden pak balak soehato. Pak balak Soeharto sekuwat tenaga nyukseskon perogram
hijo. Mak tanggung-tanggung sunyinni pemimpin pepira periode diprovinsi lampung
nikirimkonni jak jawa. Tilah gawoh delom kurun waktu 20 tahun pemerintah mampu
mindahko pepira juta manusiya jak pulaw jawa rik bali. Ki nurut catatan
penduduk lampung di tahun 1960 ikah wat
1,5 juta jiwa induh ya say busuku lampung ataw suku say barih. Say jelas di
ruka siya suku lampung lagi jadi suku mayoritas dinegerini tenggalan. Di tahun
1980 ki nurut sensus penduduk lampung jadi wat sekitar 6 juta jiwa. Dapok
tibayangkon repa ramikni migran jak pulaw jawa rik bali ratong seganggam
burebut ngapling-kapling tanoh di lampung. Induh ya say jadi hak ulayat [milik
marga] ataw milik negara. Ulih tiyan ratong nganggop tanoh lampung yado “tanah
tak bertuan”.
Kayu-kayu say tuwoh dilom pulan
“perawan” di gunung-gunung, tebing miring rik tanoh dantar bela nikusi tiyan.
Sehinggoni pulan di lampung jadi sulah goh hulu mak kebuwok lagi. Alam murka
tuhan mak suka hujungni rawang balak nerak nyadangkon sesangayni kehurian. Say
cadang tilah tiyan peribumi. Repa mak riya, kelamonan hulun lampung mangkuk di
pinggir way ataw dipesisir pantay say jadi hiliyan banjir. Dipa munih selama
hijo hulun lampung nimanjakon alam say kaya raya. Segala kebutuhan dapok tecukupi jak alam. Sabah berak, ngemik
huma segala rupa, hasil kebunni butahun mawat bela. Tecukupini segala kebutuhan
nyaniko gaya hurik hulun lampung lebih anjak sawdagar kaya. Sunyin nerima kari, nerima jadi
rik nunjuk jari. Wal hasil hurik tan delom kelupaan. Sukur nihan banjir ratong
nginngok rik nginjakko tiyan jak kelupaan dilom kehurian.
Susahnni kehurian jak kena
musibah nyanikon hulun lampung burubah. Mulay jak pula pikir, gaya hurik togok
dipandangan pelitik. Ki jenani tinggal
tunjuk jari, nerima jadi rik nerima kari, ki ganta mulay nyani, pakay sendiri
rik ngebeduwako diri. Mak cutik jenani hulun lampung mak pernah ngebunan
[palahijau] tano ya ngebunan. Reno munih kinjuk upahan nayah nihan hulun
lampung say cambur jadi kuli raniyan. Jenani kak nayuh balak-balakan ki ganta
dilom perhitungan. Reno juga kinjuk masalah pelitik tiyan radu cambur munih.
Daerah lampung temon-temon delom
kesusahan. Sementara didaerah seberang asal transmigrasi [jawa] delom
kepawaran. Pembangunanni pesat, ranglayani tibangun, pusat ekonomi wat reno
munih pendidikan rik kesehatanni. Mak ketinggalan industerini. Dipa-ipa paberik
cecok misalni di daerah JABODETABEK [jakarta bogor tangerang bekasi]. Diija
lapangan kereja nayah nihan. Ngeliyak peluwang hijo kemama sanak pura lampung
nyilir rik mak haga ketinggalan. Tiyan turuk ngakuk bagiyan. Ulih kipak di
lampung haga nyepok lapangan kereja susah nihan. Haga jadi petani ataw ngebun
kupi rik lada tanohni radu mak lagi.
Dijaman hijodo say jadi awal mula migrasini hulun lampung balak-balakan luwar
jak tanoh lampung selayin ulahni tugas negara. Rik dijaman hinji patut juga
sejarah nyatat bahwa progeram transmigrasi [jawanisai] yado kebijakan
pemerintah say nayah ngelahirkon pemasalahan bagi masarakat rik daerah say jadi
tujuwan transmigrasi.
Migerasini hulun lampung de pulaw
jawa dapot tibagi jadi pepira turap. Bedasarkon jak masa ataw periyoda;
1.Generasi pertama [1986-1995] , angkatan nyepok pengalaman.
Generasi hijo dapok tiucakkon
generasi tukang kusi ataw pembukak ranglaya. Mintar jak lamban jama sangu rik
niyat nyepok pengalaman tiyan midang
lapah mit tanoh jawa ataw daerah barih. Gelarni riya nyepok pengalaman, segala
guway ticuba mak ngedok hatuan. Di generasi hijo mangkung ngedok pemikiran say
jelas, sunyinni ngelantokan di niyat nyepok pengalaman. Angkatan hijo munih Layin cutik say mulang gagal ataw istilah
hulun tumbay mit ngusung mulang bangkang. Kipak ya pagun tinggal di rang midang
nasip tiyan cukup nyani hati ram pedih. Tiyan pagun taru dilamban ataw nuwa
kontrakan. Angkatan hijo dapok tiucakkon gagal total dilom migerasni hulun
lampung luwah jak bumi ruwa juray. Di jaman hijo juga gelar waway suku lampung tipetaruhkon
ulih nayah say jadi pelaku keriminal ataw jadi peropokator di lom gerakan
perburuhan di pabrik. Padahni bagi penyimpok kerja say asal jak daerah lampung
liwan susah ngemansakonni. Dijaman hijo munih radu terjadi diskriminasi
ngehaguk penyepok kerja suku lampung.
2. Generasi ke ruwa [1996-2005], angkatan nyepok kehurian.
Tambah rani tambah lamon say
nyepok guway di daerah lampung. Sanak ngura say ampay lulusan sekula teladung
induh say tamat ataw ya putuk sekula. Sanak kemanjo perituk dihaga guway. Kipak
taru dipekon juga haga ngeraritukkon huluntuha rik puwari. Hujungni tiyan lapah
migerasi munih luwah jak daerah lampung. Bukaca jak generasi pertama say gagal, generasi say ke ruwa jo lebih siyap
rik lebih buharungan. Mulay jak niyat lapah togok dipemikiran. Ulih kipak
tehitung gagal retina generasi say pertama radu nyaniko lantokan rik ngebenutuk
pula pikir kemama pemidang generasi say keruwa. Liyak gawoh angkatan say ke
ruwa jo mak milih guway say peting halal rik dapok nambah kehurian. Ulih misi
say dibatok yado nyepok kehurian. Mak salah-salah di generasi say keruwa lamon
kemama pemidang jo keliyak lebih sukses jak angkatan pertama. Di generasi say
ke ruwa jo rata-rata radu ngedok lamban najin pak kelas dibah. Ngedok kendaraan
paling cutik ruda ruwa, wat munih ruda pak. Orientasi kerejaan layin lagi di
kerejaan pabrik kantu di perdagangan, bisnis rik jasa.
3. Generasi ke telu [2006-2015], angkatan nyepok kelajuwan
Di generasi hijo tihaharap mak
lagi susahga nyepok kerejaan. Ulih api-api
say radu jadi landasan jak angkatan pertama rik keruwa dapok tinggal ngelaju
riya. Tumpaan tan midang radu wat minak muwari say jadi harunganni. Sumang jak
generasi pertama rik keruwa unyinni ki mak ngekar tenggalan mak mengan. Di generasi
say ketelu jo lebih sukses lagi jak generasi say pertama rik keruwa. Liyak gawoh
kak mulang buka ataw lebaran semapu pedatong tiyan mulang mit pekon. Say nyata
ruda pak radu melamon say teredat di tengahbahni lamban.
4.Generasi ke pak [2016- togok
jemoh saway], angkatan nyepok kepawaran
Generasi hijo tiharapko nihan mak
lagi canggung di gelanggangni hulun. Ram dapok bukiprah say sejajar jama hulun
barih. Mak lagi niyat jadi kuli kantu jadi pemilik gawi. Ram dapok ngebangun
sekelik rik daerah ram lebih maju lagi.
Tabik.
Jakarta, 26 desember 2014