BAHASA LAMPUNG KETINGGALAN JAMAN
Bahasa lampung yado say jak pepira bahasa say wat di nusantara kuruk
di lom bahasa tuha. Bahasa lampung nipakay lebih jak sejuta jiwa/jamma.
Ki nurut perkiraan rik perikinan suku lampung wat sekitar 3 juta jiwa.
Kelamonan mangkuk di daerah lampung. Tiyan kemano pagun mantop makay
bahasa lampung dilom kehurian serani-rani kecuwali ki tiyan say taru di
kota.
Delom perkembanganni bahasa lampung kuruk dilom bahasa say kehuriyan
maju [mak maju] mulay jak sastra togok di mediya pemakayanni. Ulih
togok tano bahasa lampung pagun lapah rik ngebalak sesuway jama dialek
rik logat masing-masing. Format penulisan hurup latinni lapah sesuway
jama ego dialek rik logat masing-masing munih. Liwan payah bagini jarma
say jadi penulis, sastrawan ataw seniman say haga ngeberuhko gagasan rik
pemikiranni makay bahasa lampung. Ulih ki mak panday-panday milih rik
ngegunakon bahasa say universal, netral bubahasa lampung, dapok gawoh
gagasan rik pemikiranni mak togok disasaran. Ulih suku lampung ngedok
pepira dialek rik logat bahasa say masing –masing ngedok khas delom
pelapazanni.
Kesumangan hantara dialek api rik dialek nyow setemonni mak jawoh
bida. Ikah delom pemakayan hurup vokalni gawoh, wat say bunjak dominan.
Injuk dialek nyow tiyan lebih dominan makay hurup o sedongkon dialek
api a. Reno munih kinjuk logat bahasani.
Misal; dialek api nyow
-tuha -tuhow
-segala -segalow
Logat; -irih ereh
-hurik horek
-ulih uleh
Rik munih lamun tipenyinko hantara dialek api rik nyow kesumanganni
angkah dilom pelapazan hurup gawoh. Misal ; gawoh--------gaweh
Sikop--------sikep
Beli---------- beley
Niku----------nikew
Radu sepatutni suku lampung ngedok bahasa say mudah tipakay,
muringkos rik murincang. Radu sepatutni munih bahasa lampung ngedok
lembaga dewan bahasa say melajari rik ngebalakkon bahasa lampung. Tiyan
say ngaji rik nyani format penulisan hurup latin bahasa lampung , reno
munih tata bahasani. Kenyin ditengah lapang mak ngedok kerancuwan rik
keliyakni lapah tengalan-tenggalan masing –masing logat.
Wat pepira hal say patut neram harikon delom penulisan bahasa lampung
format hurup latin kenyin tulisan ram mudah diterima rik ningengal
hulun sereta mak mihak disay logat gawoh;
- Tulisdo bahasa lampung sesuway jama ejaan had lampung [persukukata]
Contoh;
duwara layin duara
Say layin sai
Kekalaw layin kekalau
- Sederhanakon tulisan dang sampay dobel hurup konsonan
Contoh; goggoh jadi gegoh
Poppos jadi pepos
Babbay jadi bebay
Benni jadi beni, rsb.
- Pakaydo hurup sengaw
Contoh; lappung jadi lampung
Lakkut jadi langkut
Pissan jadi pinsan
Appay jadi ampay, rsb.
- Pakaydo cawa dasar say sempurna dang hasil singkatan, ulih dipepira logat lamon cawa dasar tisingkat.
Contoh; hani layin ani
Haguk layin guk
Haga layin aga, rsb.
- Di pepira logat hurup i dilapazkon mejadi hurup ‘e, jadi helawni moloh diasal mulani
Contoh; pekeran, pikeran----- pikiran
Ereh, ireh--------------irih
Horek-------------------hurik
Uleh---------------------ulih, rsb.
- Gunakon hurup r pakay ngeganti penulisan hurup kh, gh, gr
Contoh; hurik layin hukhik, hugrik, hughik
Radu layin gradu, ghadu
Pikiran layin pikikhan, pikighan, pikigran.
1. Kenyin lebih mudah rik ngejambati kesumangan hantara dialek nyow
rik dialek api dilom penulisan cawa, bagi pengguna/pemakay dialek nyow
cukup nulis api say gegoh jama pengguna dialek api. misal cawa; haga,
niku,muli, sikop, bayoh. Mak usah tiyan nulis
hago/hagow, nikuw/nikew, muley, sikep, bayeh. Cukup hino cara tiyan ngebacani gawoh.
Sangun biyak bagi neram ngerilakon segala guway say halok nurut
hani hati neram. Kidang mak salahni demi kemajuwan bahasa lampung ram
nyimbinkon kesumangan-kesumangan say wat dihantara neram. Repa neram mak
hanggum semisal bahasa lampung ngedok bahasa formal/resmi ditingkat
forum sedong bahasa say ngebalak ditiyap logat rik dialek tianggop
bahasa say biyasa-biyasa gawoh[bahasa pasaran].
Tulisan hinji ikah pandangan penulis layin haga jadi patokan. Kidang
mak salahni mulay jak tano ram mikirkon haga injuk repa format penulisan
bahasa lampung pakay hurup latin. Kenyin kemama penulis, sastrawan rik
seniman mak kaku nuliskon pulpenni pakay bahasa lampung. Ram ngedok
patokan keseragaman delom penulisan suku cawa delom nyusun sapaykon
kalimat. Kenyin tulisan ram mak keliyaan angkah jak say logat sedong
neram ngedok pepira logat.
Tabik.
Jakarta, 04 Agust-12
Agi Semacca Andanant